--> No. 22

ZiltReis

Periode 2006–2008 / Project ZiltReis / Opdrachtgever InnovatieNetwerk / Locatie Nederland / Met Charels van Schaik, Jago van Bergen, Tracy Metz, Vincent Kuypers, Willem Brandenburg


 

Waardecollega-raadsleden, vrienden van het secretariaat,

ikheb deze week iets leuks meegemaakt wat ik graag langs deze weg met jullie wildelen. Met Herma heb ik de mogelijkheid besproken om de initiatiefnemers uit tenodigen als gastsprekers op een van onze vergaderingen.

 

Tweejonge Rotterdamse architecten, Jago van Bergen en Willemijn Lofvers – samen methun collega Evert Kolpa ( www.lvbk.nl <http://www.lvbk.nl/> ) winnaars van de Prix deRome voor architectuur in 2001 en van de Charlotte Köhlerprijs van het PrinsBernhard Cultuurfonds – zijn samen met het Innovatienetwerk van LNV op het ideegekomen voor een Zilte Proeftuin.

 

Hiermeewillen ze op een constructieve manier het hoofd bieden aan het proces vanverzilting waarmee Nederland geconfronteerd wordt. Zowel in de zeearmen als vanonderop wordt Nederland zouter. Dat raakt zowel de industrie als het drinkwateren de landbouw – en daarmee de toekomst van het landelijk gebied. Hoe kun jemet de onomkeerbare verzilting \'meegaan\', vroegen zij zich af, en die aanwendenvoor nieuwe vormen van natuurontwikkeling, landbouw, dag- enverblijfsrecreatie?


WillemijnLofvers schreef me hierover: ,,Sociale en culturele veranderingen trekken eenenorme wissel op gebruik en  inrichting van het landschap. Heeftde verzilting van het landschap nog een effect op recreatief gebruik? Kunnen wenadenken over ander vormen van zilte recreatie dan vogelen en wadlopen, overandere vormen van landbouw dan alleen de teelt van zilte gewassen? Wanneer ishet landschap interessant voor een andere doelgroep dan de \'groene\' elite? Inons denken is de culturele dimensie óók van belang."

Rijkswaterstaatblijkt al bezig te zijn met een proef met het inlaten van zout water in hetveenweidegebied. Wageningen UR heeft een project, \'De Zeeuwse Tong\', waarin detransitie wordt onderzocht van de akkerbouw op Colijnsplaat (Noord-Beveland)naar een gemengd zilt bedrijf (zeewier, mosselen, kreeft, vis). De provincieZeeland onderzoekt het opnemen van zones voor zilte aquacultuur in deruimtelijke ordening in beleidstukken wordt gerept van een \'ZeecultuurparkOosterschelde\'. 

In de ZilteProeftuin moeteneconomie, landschap en recreatie bij elkaar komen. Bezoekers kunnen zien hoezilte gewassen geteeld worden en ze ook kopen en eten (kooklessen? Een ZiltKookboek?). De proeftuin moet ook duidelijk maken wat de verzilting voor hetlandschap gaat betekenen en voor het gebruik dat wij als boeren en consumentenvan dat landschap maken. Half speels half serieus noemen Lofvers en Van Bergen:moeraslandbouw een kwelkwekerij een kweekvijver voor sidderaal een ziltekuuroord zoutracen op de Maasvlakte. Het Innovatienetwerk hoopt samen met dejonge architecten een plan uit te werken, daar een plek voor te vinden én eenondernemer die het wil gaan opzetten. 

De ontwerpers enhet Innovatienetwerk

organiseerden deze week een excursie naar Zeeland, onderleiding van Willem Brandenburg, onderzoeker zilte teelten aan UniversiteitWageningen. Een paar saillante momentopnamen:

Philipsland: we staan op deKrammersluizen, een van de dammen van de Deltawerken, op de scheiding tussen zoet(Volkerakmeer) en zout (Oosterschelde). Toen die werden gebouwd was diescheiding heilig, over overgangsgebieden tussen zoet en zout werd noghelemaal niet nagedacht. Nu wel als een van de scheepskolken wordtopengezet wordt dit deel van deze mega-investering die de Deltawerken waren,overbodig en wordt het boeren op de oude voet in het gebied erachteronmogelijk. Het bezoek leidt tot een gesprek in ons busje over de(snelheid van de) mentaliteitsverandering binnen Rijkswaterstaat overhard-zacht, zoet-zout, nat-droog, traditionele landbouw-zilte teelt.,,Zeeland schreeuwt om pilotprojecten\'\', aldus onze gastheer Herman Haasvan Rijkswaterstaat. Westerschelde: achter de dijkliggen 5 veldjes (\'bassins\') waar lamsoren en zeekraal worden geteeld. Degewassen brengen veel geld op, maar de markt is nu erg klein. Maar wil jede supermarkten interesseren, dan moeten de boeren juist weer grotehoeveelheden kunnen aanleveren. Willem Brandenburg neemt op die veldjesproeven met de zoutresistentie van gewassen als bleek-, knol enbladselderij, knolvenkel, spelt (een tarwesoort) en kinoa (een graansoortwaar niemand van ons heeft gehoord). Brandenburg is zelf enthousiast overde samenkomst hier van landbouw en landschap - ,,Dit is de evolutie vanhet moderne Zeeuwse landschap!" – maar ik zie Jago van Bergen denken,hm, is dit het nou… Kruiningen: Op eenbedrijventerrein in de Olzendepolder staan we naast een grote geslotenindustriehal. Geen idee wat ze maken. Vliegtuigonderdelen? Drukwerk?Jurkjes? Het bedrijf blijkt 80 ton tarbot per jaar te kweken. Yerseke: aan de rand van hetbedrijventerrein gaat Brandenburg op de metalen deksel van een put staan.Blijkt dat de gemeente Reimerswaal met vooruitziende blik een zoutwaterleidingtehebben aangelegd, in de hoop op zilte bedrijvigheid. Helaas. Zierikzee: Poëtisch hoogtepuntvan de dag. We ontmoeten hier aan de rand van de Oosterschelde theologe enkunstenares Dieuwke Paarlevliet. Ze heeft sinds april een mosselbank van100 m2 te leen van een mosselkweker, haar \'volkstuin op zee\'. Op dit moment is hethoogtij, nu zien we alleen de lampenkap van varkensblaas die ze aan eenstaak heeft bevestigd om haar volkstuin in het water te markeren. Ook depicnic tafel die ze er heeft neergezet, waar nu hangmosselen aan groeien,staat nu onderwater. Zij komt er op allerlei ideeën, zegt ze, bijvoorbeeldvoor een bonbondoos als een oestermand met \'haar\' mosselen erin. Onderhaar dichterspseudoniem Marie Amenta schreef ze er ook dit gedicht over:

Volkstuinop zee 
Demosselbank 
Heb jemijn mosselbank gezien? 
Hij staatin mijn volkstuin op zee 
Je kanerop zitten bij laag water 
Je kaner lezen want 
Ik heber lampen neergezet 
OpStaken Als de zon schijnt 
Is heter goed toeven 
Neemeen handdoek mee 
Wantbij de buurman kan je zwemmen 
Ja, datmag wel van hem 
Enbreng wat witte wijn mee 
Als jekomt, wil je?

Eneen oestermes…

 

Hetwas een fijne dag in het zilte Zeeuwse.

Vriendelijke groet,  Tracy

 

 

 

+ Related Projects